مالیات بر ارزش افزوده
مالیات بر ارزش افزوده، که به اختصار م.ب.ا یا VAT نیز شناخته می‌شود، نوعی مالیات بر مصرف است که در بیش از 140 کشور جهان از جمله ایران اجرا می‌شود.
مالیات بر ارزش افزوده، در سال‌های اخیر به عنوان یکی از ابزارهای مهم درآمدی برای دولت‌ها در بسیاری از کشورها از جمله ایران، مورد استفاده قرار گرفته است.
این نوع مالیات، در مراحل مختلف زنجیره تولید و توزیع کالا و خدمات، از اشخاص حقیقی و حقوقی و صاحبان کسب و کارها اخذ می‌شود.
دسته‌بندی مالیات بر ارزش افزوده
مالیات بر ارزش افزوده به طور کلی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شود:
- مالیات بر ارزش افزوده مصرفی: این نوع مالیات، از مصرف‌کنندگان نهایی هنگام خرید کالا و خدمات اخذ می‌شود.
- مالیات بر ارزش افزوده درآمدی: این نوع مالیات، توسط واسطه‌ها در زنجیره تولید و توزیع پرداخت می‌شود.
- مالیات بر ارزش افزوده تولیدی: این نوع مالیات، توسط تولیدکنندگان در ابتدای زنجیره تولید پرداخت می‌شود.
اهمیت پرداخت به موقع مالیات
مشمولان پرداخت مالیات بر ارزش افزوده موظفند تا موعد مقرر قانونی نسبت به پرداخت آن اقدام کنند. در غیر این صورت، مشمول جریمه‌های سنگینی خواهند شد.
ارزش افزوده در قانون ایران
طبق ماده 3 قانون مالیات بر ارزش افزوده، ارزش افزوده به تفاوت بین ارزش کالا یا خدمات در مراحل مختلف زنجیره عرضه اطلاق می‌شود. به عبارت دیگر، این مالیات بر ارزش ایجاد شده در هر مرحله از تولید و توزیع کالا یا خدمات تعلق می‌گیرد.
کدام محصولات مشمول طرح صنعتی می‌شوند؟
دامنه‌ی طرح صنعتی بسیار وسیع است و طیف گسترده‌ای از محصولات را شامل می‌شود، از جمله:
- محصولات صنعتی: لوازم خانگی، اداری، ورزشی، اسباب‌بازی، مبلمان، لوازم برقی، خودرو و قطعات آن، ابزارهای فنی و پزشکی، اقلام لوکس و تزئینی
- بسته‌بندی: ظروف آشپزخانه، پلاستیکی و حتی بسته‌بندی طیف وسیعی از محصولات
مراحل اخذ گواهی ارزش افزوده
گواهی ارزش افزوده سندی است که کلیه مودیان مالیات بر ارزش افزوده پس از طی مراحل قانونی و احراز شرایط لازم، برای فعالیت اقتصادی خود دریافت می‌کنند. این گواهی به دو صورت 6 ماهه یا یک ساله صادر می‌شود و پس از پایان اعتبار آن، تمدید آن ضروری است.
خریداران کالا و خدمات موظفند هنگام پرداخت وجه، از فروشنده گواهی ارزش افزوده و اعتبار تاریخ آن را درخواست و رویت کنند.
مراحل دریافت گواهی ارزش افزوده:
1. ثبت نام اولیه
- ارائه مدارک لازم برای ثبت نام اولیه ارزش افزوده شرکت (طبق لیست ارائه شده توسط مراجع ذیصلاح)
- ثبت نام در سامانه مربوطه
- دریافت کد رهگیری
2. ثبت نام مرحله دوم
- دریافت رمز عبور پس از ثبت نام اولیه
- ارائه مدارک تکمیلی (شامل مدارک هویتی صاحبان امضا، آگهی تأسیس و تغییرات، کد رهگیری ثبت نام اولیه و …)
- تکمیل فرم‌های مربوطه در سامانه
3. دریافت گواهی ارزش افزوده
- ارائه کلیه مدارک لازم به اداره مالیات مربوطه (شامل مدارک ثبت نام اولیه و مرحله دوم، اظهارنامه مالیاتی، نامه درخواست صدور گواهی و …)
- بررسی مدارک توسط اداره مالیات
- در صورت تأیید مدارک، صدور و تحویل گواهی ارزش افزوده
نکات مهم
- ثبت نام در سامانه و ارائه مدارک به صورت الکترونیکی انجام می‌شود.
- مدارک مورد نیاز برای هر مرحله از ثبت نام، در بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های سازمان امور مالیاتی به طور دقیق مشخص شده است.
- در صورت بروز هرگونه مشکل یا ابهام، می‌توانید با کارشناسان مربوطه در اداره مالیات یا مراجع ذیصلاح تماس بگیرید.
با اخذ گواهی ارزش افزوده، می‌توانید به طور قانونی به فعالیت اقتصادی خود ادامه داده و از حقوق و مزایای مربوطه بهره‌مند شوید.
مدارک مورد نیاز برای ثبت نام ارزش افزوده
مدارک ثبت نام اولیه ارزش افزوده
- کد اقتصادی
- کپی مدارک اعضای شرکت اعم از شناسنامه و کارت ملی ( براساس آخرین تغییرات)
- آگهی تاسیس شرکت
- آخرین تغییرات شرکت
- وکالتنامه
- آدرس کامل سکونت پیمانکار
- تلفن ثابت و همراه پیمانکار و در صورت امکان مدیر عامل
- کد پستی پیمانکار
- مجوز فعاليت (گواهی صلاحيت يا نام شركت در سايت رتبه بندی)
- كد پستی دفتر و يا در صورت نبود كد پستي محل فعاليت يا منزل
مدارک لازم برای مرحله آخر ثبت نام ارزش افزوده
- نام بانک شرکت
- نام شعبه بانک
- کد شعبه
- شماره حساب
- تلفن ریس هیات مدیره
- کد پستی و آدر رئیس هیات مدیره
- کد اقتصادی
- آخرین تغییرات
- مدارک آخرین اعضا
معافیت‌های مالیات بر ارزش افزوده (چه کالاها و خدماتی از مالیات معاف هستند؟)
قانون مالیات بر ارزش افزوده، برای برخی کالاها و خدمات، معافیت مالیاتی در نظر گرفته است. در ادامه، به موارد معاف از مالیات بر ارزش افزوده، طبق ماده ۱۲ این قانون می‌پردازیم:
1. مواد غذایی
- برنج
- سویا
- نان
- شکر
- شیر خشک مخصوص تغذیه کودکان
- آرد خبازی
- پنیر
- حبوبات
- شیر
- قند
- روغن نباتی
- گوشت
2. خدمات
- خدمات بانکی و اعتباری بانک‌ها، صندوق تعاون و موسسات و تعاونی‌های اعتباری
- خدمات حمل و نقل عمومی و مسافری درون و برون شهری (جاده‌ای، ریلی، هوایی و دریایی)
- خدمات درمانی (انسانی، حیوانی، گیاهی)
- خدمات توانبخشی و حمایتی
- انواع دارو و لوازم مصرفی درمانی
- خدمات آموزشی و پژوهشی (طبق آیین‌نامه‌ای که توسط وزارتخانه‌های مربوطه تدوین می‌شود)
3. سایر موارد
- اموال غیرمنقول
- فرش دستباف
- رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوایی فرودگاه‌ها (طبق فهرست مصوب هیئت وزیران)
- صندوق‌های قرض‌الحسنه مجاز
- محصولات کشاورزی فرآوری نشده
- خوراک دام و طیور
- دام و طیور زنده، آبزیان، زنبور عسل و نوغان
- موسسات دولتی و نهادهای عمومی غیر دولتی (با تایید هیئت وزیران)
- انواع کود، سم، بذر، نهال
- کتاب، مطبوعات، دفاتر تحریر، انواع کاغذ چاپ و تحریر
- کالاهایی که همراه مسافر برای استفاده شخصی وارد کشور می‌شوند (تا سقف معافیت مقرر)
- اقلام با مصارف صرفاً دفاعی (نظامی و انتظامی) و امنیتی (طبق فهرست مصوب هیئت وزیران)
نکته
- صادرات کالا و خدمات به خارج از کشور از طریق مرزهای رسمی، مشمول مالیات بر ارزش افزوده نمی‌شود.
- در صورت پرداخت مالیات برای صادرات، می‌توان با ارائه مدارک، آن را پس گرفت.
- مسافران خارجی نیز می‌توانند تا دو ماه پس از خرید، مالیات پرداختی برای کالاها را پس بگیرند.
